του Ali Mathloum
Το 1965 ο εικοσάχρονος σπουδαστής Καλών Τεχνών και γόνος αστικής οικογένειας Roger Keith ‘’Syd’’ Barrett αναλαμβάνει τον ρόλο του βασικού κιθαρίστα και τραγουδιστή στην μπάντα του φίλου του απο το σχολείο Roger Waters. Μαζί με τους συμφοιτητές του Waters στην σχολή αρχιτεκτονικής του Westminster, Nick Mason στα ντραμς και Richard Wright στα πλήκτρα. Μετά απο αλεπάλληλες αλλαγές στην ονομασία του γκρουπ ο frontman Barret που άρχιζε να αναλαμβάνει τα ηνία, εμπνέεται από τα ονόματα των Pinkney Anderson και Floyd Council δύο μουσικών της μπλουζ σκηνής της Καρολίνας των Η.Π.Α. την μετονομασία της μπάντας ως ‘’The Pink Floyd Sound’’.
Ο λάτρης των μπλουζ και της τζαζ Barrett παίρνει απο το χέρι το συγκρότημα και εδραιώνει τους, πλέον σκέτο , Pink Floyd ως την δημοφιλέστερη μπάντα στην underground ψυχεδελική σκηνή της Αγγλίας. Το όραμα του για εκετεταμένα ορχηστρικά παιξίματα μεταξύ των διασκευών που παίζανε εξελίχθηκε σε έναν ψυχεδελικό ήχο επηρεασμένο στη δομή του από την φιλοσοφία της τζαζ που τους καθιέρωσε ως το πρώτο όνομα στη σκηνή του φημισμένου ‘’UFO club’’ του Λονδίνου. Αυτή η μουσική σκηνή είδε τους Floyd να την μετατρέπουν σε οπτικοακουστικό θέαμα για τους, ως επί το πλείστον, τριπαρισμένους παρευρισκόμενους με χρήση πολύχρωμων φωτών που έκαναν πιο εμφτατικά τα jamming αυτοσχεδιάσματα της μπάντας. Το ψυχεδελικό όραμα του Syd είχε πάρει σάρκα και όστα χαρίζοντας έτσι δισκογραφικό συμβόλαιο για πλήρη δίσκο στο συγκρότημα. Αυτό που ως φυσική εξέλιξη είχε μείνει , ήταν η σύνθεση δικών τους κομματιών.
ΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΞΕΚΙΝΑ.
Arnold Layne ονομαζόταν το πρώτο single αλλά και ο τολμηρός cross-dresser -εν δυνάμει τραβεστί- το 1967 παρακαλώ, που έκλεβε εσώρουχα απο μπαλκόνια και πρωταγωνιστούσε στην πρώτη συνθετική στιγμή δόξας του Syd. Καθώς κανένα απο τα υπόλοιπα μέλη δεν είχε εξελίξει ακόμα συνθετικές ικανότητες ο Barrett το πήρε πάνω του σε ένα άκρως ρηξικέλευθο θεματικά τραγούδι που δεν έπαιξε ποτέ στο συνητηρικό ραδιόφωνο του Λονδίνου. Παρόλαυτα σκαρφάλωσε στη 20άδα των charts.
David Bowie για τον Syd: <<Λάτρευα την δουλειά του υπήρξε έμπνευση για την στιχουργικότητα μου, ο Syd είχε μια φύση που ήταν αλλού και αυτό με ιντρίγκαρε πολύ>>
Μετά απο ένα trip χάριν στο LSD ο Barret ισχυρίζεται πως είδε ένα κορίτσι να παίζει ανέμελα στην εξοχή, αυτή ήταν η Emily που μεταφέρθηκε στο δεύτερο σινγκλ της μπάντας και την πρώτη τους μεγάλη επιτυχία ‘’See Emily Play’’. Ένα τρίλεπτο αριστούργημα με pop δομή και πιασάρικη μελωδία που κατάφερε να χωρέσει τα πρώτα ψυχεδελικά στοιχεία που μετέπειτα όρισαν το πρώτο δίσκο τους. Για την slide τεχνική στην κιθάρα που παρήγαγε αυτόν τον ήχο σαν κλάμα γλάρου στο σόλο, ο Barrett χρησιμοποίησε αναπτήρα zippo, ιδιοφυές το λιγότερο. Το κομμάτι φανέρωσε τα στίγματα που οδήγησαν στο…
TO ΙΕΡΟ ΔΙΣΚΟΠΟΤΗΡΟ ΤΗΣ ΨΥΧΕΔΕΛΙΚΗΣ ΡΟΚ.
Αργότερα στο 1967 στην πιο εφευρετική του περίοδο παρέα με τα παραισθησιογόνα δημιουργεί σχεδόν εξολοκλήρου τον πρώτο δίσκο των Pink Floyd, ‘’Piper At The Gates Of Dawn’’ . Ηχογραφήθηκε στα στούντιο του Abbey Road στην διπλανή πόρτα απο εκείνη που οι Beatles ηχογραφούσαν το αριστούργημα τους ‘’Sgt Pepper’s Lonely Hearts Club Band’’.
Ο δίσκος δεν έχει την παραμικρή σύνδεση με τα μετέπειτα δημοφιλή έργα του συγκροτήματος. Αποτελεί ένα ψυχεδελικό ταξίδι συνθετικών υπερβάσεων που διαλύει και παραβαίνει εμφατικά τους κανόνες των συμβατικών συνθέσεων στην δημοφιλής μουσική. Μια διοπτρική ματιά στον υπέροχο σουρεαλιστικό πνευματικό κόσμο του Barrett, έναν κόσμο παιδικής αθωότητας και περιέργειας απο όπου και αντλείται η προσωπικότητα του. Εμπνευσμένος απο τις μεγάλες του συγγραφικές αγάπες Tolkien και αδέρφια Grimm με διαγωγό της δημιουργικότητας του το LSD πειραματίζεται με εξωγενής στοιχεία πέρα των οργάνων για ενίσχυση των ήχων και της ατμόσφαιρας. Προβαίνει σε άκρως πρωτοποριακές για την εποχή τεχνικές ηχογράφησεις με τον Roger Waters απο δίπλα να...κρατάει σημειώσεις.
Το εξώφυλλο του Dark Side Of The Moon θα ταίριαζε περισότερο ίσως σε αυτό τον δίσκο καθώς η πολυχρωμία του καλύπτει ένα ευρύ φάσμα μουσικών επιρροών όπως jazz, surf rock, psychedelic, pop και φυσικά rock. Με τίτλους κομματιών όπως ‘’Astronomy Domine’’ & ‘’Interstellar Overdrive’’ σου δίνει την εντύπωση πως προέρχεται απο το μέλλον και έναν μακρινό γαλαξία. Η εντύπωση αυτή είναι πραγματική καθώς το μουσικό όραμα του Syd Barrett που ιδανικά ακούγεται ολόκληρο δημιουργεί την πλέον ξεχωριστή εμπείρια στον ανυποψίαστο ακροατή και σήμερα 50 χρόνια μετά, το άκουσμα είναι δεν έχει χάσει ούτε στάλα απο την φρεσκάδα που είχε και τότε. Θεωρείται πλέον κειμήλιο της εποχής και ακρογωνιαίος λίθος ολόκληρης μουσικής σκηνής όπως αυτή της ψυχεδελικής και experimental rock.
O Pete Townshend κιθαρίστας των The Who απευθυνόμενος στον Eric Clapton : <<Πάμε να δούμε αυτό τον τύπο των Pink Floyd με την κιθάρα;>>
Η ΟΛΙΚΗ ΠΤΩΣΗ, ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΘΥΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ.
Κατά την διάρκεια της περιοδείας που συνόδεψε την κυκλοφορία του δίσκου, η συμπεριφορά του Barrett άρχισε να αλλάζει και να γίνεται παράξενη. Ο εθισμός του στα ναρκωτικά είχε φτάσει στα όρια και οι συνέπειες απο την υπερβολή του στην χρήση LSD ήταν καταστροφικές για την πνευματική του σταθερότητα. Το συγκρότημα δεν μπορούσε να αντέξει άλλο την συμπεριφορά του και την ασυνέπεια στις συναυλίες και αποφάσισε μέσω του Nick Mason να στρατεύσουν τον παλιόφιλο του Syd David Gilmour ως πέμπτο μέλος και δεύτερο κιθαρίστα ώστε να καλύπτει εκείνον. Υπήρχε το σχέδιο που έλεγε πως ο Syd θα λειτουργούσε σαν άλλος Brian Wilson (Beach Boys) ως κύριος συνθέτης στο στούντιο αλλά οχι στις συναυλίες Το 5μελές σχήμα κράτησε έλάχιστα και η ιδεά αυτή κράτησε ελάχιστα πρωτού μια ημέρα πριν απο επεικείμενη συναυλία τα μέλη της μπάντας απλά αποφάσισαν να μην πάρουν τον Barret μαζί τους και μοιραία να τον αποπέμψουν εις το πυρ το εξώτερον. Οι λόγοι δεν ήταν μόνο η πνευματική κατάρρευση του.
Η δισκογραφική εταιρεία υπο τoν μανδύα που λέγεται managers είχε περικυκλώσει το συγκρότημα με ασφυκτική πίεση για άλλο ένα σινγκλ-επιτυχία. Όπως είναι αντιληπτό το βάρος έπεσε στον Syd. Όπως είχε πει <<διάφοροι άρχισαν να με περιτριγυρίζουν μετά τον δίσκο>> και δεν το άντεχε αυτό η πραγματικά ευαίσθητη προσωπικότητα του.
Το ποιόν και ο χαρακτήρας τους Μπάρετ μπορεί να παρομοιαστεί και με τον ήρωα Peter Pan. Εκ φυσικού του ένας εξωστρεφής και χαρούμενος άνθρωπος που ήθελε απλά << να χοροπηδάω πάνω κάτω με την κιθάρα μου όλη μέρα>> διακατεχόταν απο μια άκρως γοητευτική για όλους όσους βρίσκονταν γύρω του παιδικότητα. Το γεγονός που τον επηρέασε περισσότερο στο να γίνει εσωστρεφής, παράξενος και μέρα με την μέρα πιο εθισμένος στα ναρκωτικά ήταν η πίεση. Ξαφνικά απο τα underground κλαμπάκια του Λονδίνου βρέθηκε στην μέση ενός στημένου πανηγυριού απο την αδηφάγα μουσική βιομηχανία που ήθελε να τον κάνει ποπ σταρ και εμπορικό προιόν κερδοσκοπίας. Ο ρομαντικός Syd Barrett δεν μπορούσε να διαχειριστεί την πιεστική ανάσα στο σβέρκο του για άλλο ένα σινγκλ ούτε ήθελε να γίνει ποπ-σταρ με στροφή σε εμπορικό ήχο, δεν τον ένοιαζε και δεν κατανουούσε την έννοια celebrity. Ναι μεν υπήρξε απο τα πρώτα θύματα των παραισθησιογόνων μαζί με τους Brian Wilson & Brian Jones στην μουσική, όμως απο την άλλη, πολλά χρόνια πριν τον Kurt Cobain ο ‘’Πίτερ Παν΄΄ της ροκ μουσικής ήταν το πρώτο θύμα του ψυχολογικού βιασμού και πολέμου που δέχονται οι μουσικοί απο την βιομηχανία του θεάματος. Η ίδια βιομηχανία που παρακαλάει για νέα ταλέντα, στέρησε από τον χώρο της το πιο λαμπρό διαμάντι της εποχής.
ΤΟ ΜΕΤΑ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ.
Μετά την φυγή του απο τους Φλόυντ, βρήκε λίγη απο την χαμένη του δημιουργικότητα και έκοσε το 1970 δύο σόλο δίσκους με την βοήθεια των Gilmour & Waters, ιδιαίτερα όμως του πρώτου ο οποίος λάτρευε την μουσική του και συνέχισε και πολλά χρόνια μετά έστω απο μακριά να στηρίζει τον άνθρωπο που αντικατέστησε, όχι απο ενοχές αλλά γιατί ήταν αληθινός φίλος του. Οι δύο αυτόνομες δουλειές του Syd ‘’The Madcap Laughs’’ & ‘’Barrett’’ έχουν ακουστεί κυρίως απο φανατικούς της μπάντας όμως είναι υπέρ του δέοντος ενδιαφέρουσες και περιέχουν λαμπρές στιγμές με κομμάτια όπως ‘’Baby Lemonade’’, ‘’Terrapin’’, ‘’Octopus’’ & ‘’Gigolo Aunt’’.
Στην πρώτη συναυλία του σαν σόλο καλλιτέχνης στο 4ο κομμάτι απλά πέταξε την κιθάρα του και έφυγε απο την σκηνή. Ετσι άδοξα και απότομα ολοκλήρωθηκε μια πορεία ενός καλλιτέχνη, όχι και όμως η ιστορία με τον μύθο Barrett.
Το ιδιοφυές πνεύμα του στοίχειωσε το συγκρότημα στα επόμενα κ χωρίς εκείνο αριστουργήματα της. Όπως στο αριστούργημα ‘’Apocalypse Now’’ του Copolla, ο χαρακτήρας του Marlon Brando συνταγματάρχης Κερτζ στοιχειώνει με την προσμονή της παρούσιας του και την εμμονή του κεντρικού ήρωα να τον βρει τα δύο τρίτα της ταινίας. Καθώς ο ίδιος εμφανίζεται μονάχα στο τέλος αυτής, έτσι και ο Syd Barrett στην τεραστία καριέρα του συγκροτήματος εμφανίζεται μόνο στην αρχή. Όμως, οι ιδέες του για τζαζ επιρροές και θηλυκλες φωνές που αρχικά κατακρίθηκαν απο τα υπόλοιποα μέλη, έγιναν το σήμα κατατεθέν του Dark Side Of The Moon (‘73). Το άλμπουμ Wish You Were Here (‘75) είναι εμπνευσμένο απο και αφιερώμενο σε εκείνον. O κεντρικός ήρωας επίσης στο εξιστορικό The Wall (‘79) του μοιάζει αρκετά.
Όσο και αν δεν το παραδεχτεί ποτέ ο εγωισμός του Roger Waters, η αλήθεια είναι πως του οφείλει πολλά περισσότερα από όσα θέλει να λέει. Υπήρξε για εκείνο το συνθετικό big bang όταν ο ίδιος αδυνατούσε να δημιουργήσει και ο Barrett απο δίπλα μεγαλουργόυσε.
Ο Μπάρετ πέρασε το υπόλοιπο της ζώης του στο πατρικό του στο Cambridge αφηνόντας πίσω μια για πάντα την μουσική. Επικεντρώθηκε για τα υπόλοιπα χρόνια στην μεγάλη του αγάπη, την ζωγραφική. Δεν επέτρεπε σε κανέναν να τον αποκαλεί ‘’Syd’’ και οποιαδήποτε αναφορά στο μουσικό παρελθόν του τον αναστάτωνε. Έζησε ήσυχα μακριά απο τα φώτα της δημοσιότητας φροντίζοντας τον κήπο του και δημιουργώντας πίνακες στο υπόγειο του που μετέπειτα αρκετούς τους έκαψε η ξαναζωγράφισε απο πάνω. Πέθανε σε ηλικία 60 ετών το καλοκαίρι του 2006 απο καρκίνο.
Ένα τεράστιο ‘’αν’’ θα βασανίζει αιώνια τους θαυμαστές του που πραγματικά δημιουργούν ένα έντονο και απλωμένο σε όλο τον κόσμο ‘’cult following’’γύρω απο τον μύθο του. Αυτό το ‘’αν’’ θα πλανάται εσαεί πάνω απο το όνομα του ως μια απο τις μεγαλύτερες απώλειες στην ροκ μουσική. Πως θα εξελισσόταν αν συνέχιζε; Τι άλλο θα έιχαν καταφέρει οι Φλόυντ σαν 5μελής μπάντα; Που θα έφτανε το τρελοκάραβο Barret; Σε ποιο λιμάνι θα άραζε και πόσα ακόμα διαμάντια θα κουβαλούσε μαζί του;
Δε θα μάθουμε ποτέ. Το σίγουρο και αυτό που ξέρουμε είναι πως υπήρξε σημαδούρα για ένα ολόκληρο μουσικό ρεύμα καιεμπνευστής για αμέτρητους μετέπειτα καλλιτέχνες. Λαμβανεί τον σεβασμό από άπαντες στο χώρο της μουσικής και αναφέρεται με χρυσά γράμματα ως ένας αληθινός ρομαντικός καλλιτέχνης που ζούσε μόνο για την μουσική του και τίποτα παρελκόμενο. Αποφάσισε να αποσυρθεί σιωπηλά σε αντίθεση με το έτερο μεγάλο θύμα κάποια χρόνια μετά που αηδιασμένος απο το κατεστημένο αποφάσισε να βάλει τέλος. Είμαι σίγουρος πως τον καλοσώρισε πρώτος εκεί που είναι όλοι αυτοί μαζεμένοι, ο Jimi , o John, η Janis, ο Jim, στον όλυμπο της ροκ μουσικής
‘’Come as you are, you crazy diamond’’.
OTAN ΔΑΚΡΥΣΑΝ ΟΙ PINK FLOYD.
Ήταν Ιούνιος του 1975 όταν τα μέλη των Pink Floyd βρισκόντουσαν στα ιστορικά στούντιο ‘’Abbey Road’’ για τις ηχογραφήσεις του album ‘’Wish You Were Here’’. Για εκείνον τον δίσκο το πέπλο της πίεσης ήταν βαρύτερο απο ποτέ. Καθώς η τελευταία τους δουλειά το ‘’Dark Side Of The Moon’’ ξεπέρασε τα πιο τρέλα τους όνειρα με τέτοια επιτυχία που τους μετέτρεψε εν μία νυκτί σε παγκόσμιους rock stars. Ετσί λοιπόν για να παραμείνουν τέτοιοι και να ικανοποιήσουν και τις δικές τους φιλοφοξίες έπρεπε να δημιουργήσουν κάτι ανάλογο αν όχι σπουδαιότερο.
Ο πλέον στιγουρχικός ηγέτης της μπάντας Roger Waters όπως και στους υπόλοιπους δίσκους παίρνει τα έυσημα για την θεματική ιδέα και στόχευση του δίσκου. Εδώ αποφασίζει η κεντρική ιδέα του άλμπουμ να είναι γύρω απο την ‘’απώλεια’’ με πινελιές τα ‘’Have a Cigar’’ & ‘’Welcome to The Machine’’ που εκφράζουν δριμύ κατηγορώ στη μουσική βιομηχανία και την καταπίεση της στους μουσικούς. Αμφότερα τα θεματικά επίκεντρα εστιάζουν στην απομόνωση και την εσωτερική διαφυγή και βασίζονται στον ξεπέσμενο ηγέτη τους Barrett που μάταια είχαν αποπέμψει λίγα χρόνια νωρίτερα. Μια προσπάθεια εξιλέωσης για τις ενοχές που, όπως δηλώνει ο drummer Nick Mason, ένιωθαν για την απότομη αποκοπή του Syd από την μπάντα. Είχαν να τον δουν 7 ολόκληρα χρόνια.
Η μοναδικη φωτογραφία με του 5 μελής Floyd.
Την πέμπτη μέρα του Ιουνίου το συγκρότημα βρίσκεται σε διαδικασία ηχογράφησης και μίξης του επικού ‘’Shine On You Crazy Diamond’’, όταν ένας άγνωστος επισκέπτης κάνει την εμφάνιση του στα άδυτα του Abbey Road και αρχίζει να περιπλανιέται στο στόυντιο. Ψηλός με αρκετά περιττά κιλά, δίχως μαλλία και με ξυρισμένα φρύδια κρατούσε μια πλαστική σακούλα όσο το κενό του ανέκφραστο βλέμμα γέμισε με απορίες τα μέλη της μπάντας. Κανένας τους δεν ρώτησε ποιός ήταν αυτός ο τύπος και τι έκανε μεσα στο στούντιο, θεώρησαν πως ήταν απλώς ένας τεχνικός. Ο Richard Wright αγνόησε την παρουσία του πιστεύοντας πως απλά είναι κάποιος γνωστός του Waters.
Μετά απο 45 ολόκληρα λεπτά χωρίς κανένας να έιχε δώσει ιδιαίτερη σημασία, ο περίεργος άγνωστος πλησίασε το booth μίξης και με μια οδοντόβουρτσα στα χέρια προσπαθούσε να βουρτσίσει τα δόντια του κρατώντας την σταθερή όσο χοροπήδαγε στεκούμενος.
Ο David Gilmour γυρίζει και απευθύνεται στον Nick Mason και τον ρωτάει:
- <<Τον αναγνωρίζεις;>> Ο Mason κουνάει το κεφάλι αρνητικά και απλά ανασηκώνει τους ώμους του αμήχανα πρωτού ο Gilmour λύσει την απορία όλων, <<Αυτός είναι, είναι ο Syd.>>
Tην ίδια στιγμή ο Richard Wright ξαναμπαίνει στο στούντιο και αντικρίζει τους Waters και Gilmour σε κατάσταση σοκ πνιγμένους στα δάκρυα τους μη μπορώντας να τα συγκατήσουν μπροστά στην θεά της παρηκμασμένης κ αγνώριστης εικόνας του πάλαι ποτέ χαρισματικού ηγέτη και παιδκού φίλου τους.
Δεν είχε μείνει τίποτα από εκείνον τον ταλαντουχό και γοητευτικό νέο που το ψυχεδελικό του όραμα λειτούργησε σαν ο σπινθήρας που εκτόξευσε την μπάντα σε τρόχια επιτυχίας δίχως γυρισμό.
ο Syd Barret εκείνη την ημέρα
Την ίδια ημέρα μετά τις ηχογραφήσεις θα λάμβανε χώρα η τελετή γάμου του David Gilmour, ο Μπάρετ παραβρέθηκε διακριτικά. Όμως χωρίς να το αντιληφθεί κανένας αποχώρησε πριν την ολοκλήρωση του μυστηρίου. Ήταν η τελευταία φορά που τον αντίκρισαν οι Pink Floyd μέχρι και τον θάνατο του 2006.
Ο Nick Mason λίγα χρόνια μετά το συμβάν δηλώνει πως : <<Όταν σκέφτομαι το περιστατικό, μπορώ ακόμα να δω τα μάτια του, αλλά όλα τα υπόλοιπα ήταν διαφορετικά.>> O Wright όντας φίλος αλλά και μεγαλός θαυμαστής του Barrett παραδέχεται πως ξέσπασε και εκείνος σε λιγμούς ιδιώς στην σκέψη της απίστευτης σύμπτωσης να κάνει την εμφάνιση του απροειδοποίητα, 7 χρόνια μετά, κατα την διάρκεια του συγκεκριμένου κομματιού. Το ‘’Shine on You crazy Diamond’’ είναι μια ωδή στο πνεύμα και την προσωπικότητα του και είναι αποκλειστικά αφιερωμένο στον Syd.
Κάρμα; Μοίρα; ή τύχαια σύμπτωση; Ο,τι και να ήταν η συγκυρία αυτή τράνταξε τους Pink Floyd όσο τίποτε άλλο στην πλούσια ιστορία τους. Οι στίχοι είχαν ήδη γραφτεί αλλά το γεγονός φόρτισε τόσο τα μέλη που η θλίψη και το σοκ τροφόδοτησε την ορχηστρική τους εκτέλεση σε μεγάλο βαθμό. Ο Richard Wright προς το κλείσιμο του τελευταίου μέρους του κομματιού παίζει πίσω απο το σαξόφωνο το ρεφρέν απο το ‘’See Emily Play’’ την πρώτη μεγάλη επιτύχια τους γραμμένη απο τον Barrett. Το εν λόγω κομμάτι αναφέρεται επίσης και στους στίχους του ‘’Wish You Were Here’’. Στο οποίο ο Waters δίνει ενά ευρύ νόημα στο θέμα απώλειας του κομματιού αρνούμενος πως το ‘’Wish You Were Here’’ ήταν αποκλειστικά για τον Syd, o Gilmour όμως παραδέχεται πως <<Δεν μπορώ να το τραγουδήσω χωρίς να σκέφτομαι τον Syd>>.
Mick Rock , ο φωτογράφος των ροκ σταρ για τον Syd: <<(ο Syd) Ήταν περισσότερο τζαζ μουσικός, αυτοσχεδιαστής, δεν ήθελε να είναι πάνω στη σκηνή. Ήθελε τον ρόλο αλλά όχι εκείνον του ποπ-σταρ... σκεφτόταν σαν ζωγράφος και όχι σαν μουσικός>>