Η μουσική πέρα από την απόλαυση που δημιουργεί, είναι και φορέας γνώσης. Και οι νότες πολλές φορές λειτουργούν σαν σύμβολα που είναι συμπύκνωμα αμέτρητων πληροφοριών, προσιτών στους μυημένους. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στην μυθολογία της Ινδίας, ο θεός της σοφίας Γκανέσα αναπαρίσταται σαν ελέφαντας. Και ο λόγος είναι απλός… τα μεγάλα αφτιά, τα οποία υπονοούν αλλά και συμβολίζουν το γεγονός ότι η σοφία είναι να ακούς. Άλλωστε στην θεολογική συμβολολογία καμιά θεότητα της γνώσης ή σοφίας δεν αναπαρίσταται με ζώο που έχει σαν χαρακτηριστικό του… μεγάλο στόμα. Ασχέτως που πολλοί νομίζουν ότι η πολυλογία είναι ένδειξη γνώσης.
Πηγαίνοντας όμως στην μουσική, έχουμε ξανα-αναφερθεί σχετικά με το metal/rock ότι κυρίως μέσα από τους στίχους του, μεταφέρει πολλές πληροφορίες. Αλλά μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι τα συγκροτήματα όπως οι Tool, χρησιμοποιούν την ακολουθία Φιμπονάτσι στους στίχους και στην μουσική τους ( ΕΔΩ). Αλλά ο ψυχολόγος του MacEwan University, στο Edmonton του Καναδά, Rodney M. Schmaltz, προχωράει ακόμα περισσότερο το θέμα της Heavy Metal, μέσα από μια έρευνα που δημοσίευσε στο site Frontiers in Psychology. Και συγκεκριμένα ανακαλύπτει πως η μουσική αυτή είναι πολύ καλό μέσον για την προώθηση της επιστημονικής σκέψης.
Ο Schmaltz στηρίζει την άποψή του καταρχήν στο γεγονός ότι η μουσική Heavy Metal έχει γίνει πολλές φορές αντικείμενο μελέτης των ψυχολόγων, λόγω της ιδιαιτερότητάς της. Και φυσικά ότι δε μπορεί να γίνει κατανοητό το γεγονός, ότι πολύ εύκολα κατηγορείται, όπως π.χ. για κρυφά μηνύματα στους Slayer, αλλά και υποκίνηση αυτοκτονιών από τους Judas Priest. Όμως για έναν πραγματικό αναζητητή της γνώσης, όλες αυτές οι κατηγορίες, απλά υποκινούν την περιέργειά του, η οποία είναι το πρώτο σκαλοπάτι της μάθησης.
Όμως η θεωρεία του βασίζεται σε προηγούμενες έρευνες, όπως αυτή του Willingham, D. T. (2008), Critical thinking: Why is it so hard to teach? Και αυτή του Cialdini, R. B. (2005) What's the best secret device for engaging student interest? The answer is in the title. Ο πρώτος αναφέρει ότι τέτοιες υποθέσεις βοηθούν τους φοιτητές να σκέφτονται επιστημονικά, εφαρμόζοντας τις αρχές του αυστηρού ελέγχου των υποθέσεων και εκτός των διδακτικών αιθουσών. Ενώ ο δεύτερος πρότεινε την δημιουργία μυστηρίου στην τάξη, κάτι που σπρώχνει ουσιαστικά στην ανάγκη για μάθηση. Και είναι γεγονός ότι η μουσική Heavy Metal έχει τις προϋποθέσεις και τις δύο περιπτώσεις, πολλές φορές κατηγορούμενη με επιφανειακές ρητορικές και το μυστήριο είναι ουσιαστικά η βασική πηγή έμπνευσης για την δημιουργία της. Ο Cialdini το αναλύει ακόμα περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει να χαράξει μια διάλεξη με τρόπο όπως αυτός ενός συγγραφέα ιστοριών μυστηρίου. Και ο ίδιος ο φοιτητής να μπορεί να το λύσει. Μην ξεχνάμε ότι υπάρχουν consept άλμπουμ που αναφέρονται σε βιβλία τέτοιου είδους. Αλλά ο συγκεκριμένος καθηγητής αναφέρεται στο ερώτημα: «Μπορεί η μουσική να οδηγήσει τους ανθρώπους σε επιβλαβείς πράξεις;», κάτι που ο κάθε φοιτητής καλείται να ερευνήσει.
Με αυτήν την προσέγγιση ο Cialdini δημιουργεί ένα μυστήριο, το οποίο μπορεί να πλαισιώσει μια γενική συζήτηση γύρω από αυτήν την μουσική. Παράλληλα εισάγει μια ποικιλία θεμάτων που σχετίζονται με την επιστημονική σκέψη, όπως οι λογικές πλάνες, θέματα μεθοδολογίας της έρευνας και τις προκαταλήψεις στον τρόπο σκέψης. Για παράδειγμα η αιτιατή σχέση μουσικής και βλαβερής δράσης, θα μπορούσε να είναι η αφορμή για μια συζήτηση σχετικά με την πλάνη που δημιουργεί η διαφήμιση. Αλλά και η άποψη του Αριστοτέλη για την μουσική, που αναφέρει ότι η μεγάλη έκθεση σε "παθιασμένη" μουσική, μπορεί να επιφέρει βλάβη στο χαρακτήρα του ατόμου. Η όλη επιχειρηματολογία γύρω από αυτό δημιουργεί αυτόματα επιστημονική, κατά συνέπεια και κριτική σκέψη. Στην συνέχεια η συζήτηση μπορεί να εξαπλωθεί στο heavy metal και τις πλάνες και προκαταλήψεις που έχουν δημιουργηθεί γύρω από αυτήν την μουσική. Κυρίως στην δεκαετία του ’80, όπου έχει εμπλακεί σε κάποιες πράξεις εφηβικής βίας. Ο φοιτητής καλείται έτσι να λύσει με επιχειρήματα αυτήν την υπόθεση. Κάτι που συνιστά και την μελέτη της μουσικής αυτής, αλλά και τα βαθιά αίτια που οδήγησαν μια μερίδα ανθρώπων να κατηγορούν την heavy metal σαν υπαίτια αυτών των εγκλημάτων.
Για να θυμίσουμε τα γεγονότα, στα μέσα της δεκαετίας του ’80 το συγκρότημα των Judas Priest είχε κατηγορηθεί ότι μέσω του τραγουδιού του Better By You, Better Than Me, παρακίνησε δύο έφηβους στην αυτοκτονία. Η κατηγορία στοιχειοθετήθηκε με βάση το γεγονός ότι ακούγεται στο τραγούδι η φράση «Do It» και αυτό θεωρήθηκε σαν υποσυνείδητο μήνυμα. Το οποίο στην συνέχεια θεωρήθηκε ότι οδήγησε τους δύο νέους στην αυτοκτονία. Πάνω σε αυτό ξεκίνησε μια εκστρατεία ενάντια στο heavy metal από την σύζυγο του μετέπειτα αντιπροέδρου και υποψήφιου προέδρου Αλ Γκορ. Το συγκρότημα αθωώθηκε, αλλά για πολύ περίεργο λόγο. Όχι για το γεγονός ότι οτιδήποτε υποσυνείδητο μήνυμα μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονία, αλλά ότι η φράση «Do It», η οποία ακουγόταν μόνο αν έπαιζε ο δίσκος ανάποδα, δεν τοποθετήθηκε σκόπιμα. Και έτσι μέσα από το πείραμα, ο φοιτητής καλείται να αποδείξει ότι δεν ευσταθεί το γεγονός ότι κάποιο υποτιθέμενο υποσυνείδητο μήνυμα μπορεί να καθορίσει την ζωή κάποιου ατόμου. Αλλά παράλληλα να καταλάβουν ότι η γενίκευση οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα και είναι ένας ακόμα τρόπος χειραγώγησης.
Η συζήτηση μπορεί να επεκταθεί ακόμα στο Black Metal μέσα από την διερεύνηση των μεμονωμένων περιστατικών, όπως αυτό των Mayhem. Αλλά και αυτό των Slayer, που κατηγορήθηκαν ότι παρακίνησαν δύο έφηβους στην δολοφονία μιας 15-χρονης κοπέλας. Και δω η έρευνα επεκτείνεται στην υπερεκτίμηση της δυνατότητας μιας μουσικής προσέγγισης στον καθορισμό της συμπεριφοράς ενός ατόμου. Αλλά οι φοιτητές καλούνται και στην αμφισβήτηση ότι μπορεί η metal μουσική να οδηγήσει σε αποκλίνουσα συμπεριφορά. Καθώς και οι δύο υποθέσει δεν οδηγήθηκαν καν στα δικαστήρια, διότι απλά για την συμπεριφορά τους ήταν υπεύθυνη η υπερβολική χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών. Ουσιαστικά αποδεικνύεται ότι, στην σχέση μουσική και συμπεριφοράς παρεμβαίνουν και άλλες μεταβλητές, οι οποίες έχουν και τον βασικό λόγο στη απόκλιση αυτή. Αν και κάποιο είδος μουσικής μπορεί να προσελκύσει άτομα με προβληματικές συμπεριφορές, ωστόσο η ίδια η μουσική δεν τις καθορίζει. Και πάλι είναι γεγονός ότι η metal στοχοποιείται, ενώ ακροατές άλλων ειδών μουσικής παρουσιάζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό εγκληματικές συμπεριφορές.
Αλλά το ερώτημα που δημιουργείται είναι γιατί επιλέχτηκε η heavy metal σαν αρωγός της διδασκαλίας. Οι λόγοι είναι απλοί και ο βασικός ότι όλα τα μυστήρια που έχουν δημιουργηθεί σχετικά με την μουσική αυτή έχουν επιλυθεί. Και η αποτυχία της εκστρατείας της Tipper Gore και της οργάνωσης Parent's Music Resource Centre (PRMC) που είχε δημιουργήσει, οδηγεί στην μελέτη της λογικής και συναισθηματικής πλάνης. Όλα τα επιχειρήματα τους ήταν καθαρά συναισθηματικά και ο χαρακτηρισμός των μελών της PRMC σαν αυθεντίες, χωρίς καμιά εμπειρία ή απόδειξη δεν ευσταθούσε σε καμιά λογική επιχειρηματολογία. Από την άλλη οι οπαδοί της heavy metal, μέσα της γενικής συμπεριφοράς τους, απέδειξαν ότι τα κατάφερναν καλύτερα σε όλες τις πτυχές της ζωής τους, όπως έχουμε αναφερθεί σε ένα παλιότερο άρθρο ( ΕΔΩ).
Η Heavy metal σίγουρα δεν συνδέεται με προβληματικές συμπεριφορές, αλλά οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν την προσέγγιση του Cialdini, μαζί με άλλα μέσα της ποπ κουλτουρας, όπως κόμικς και video games για την προώθηση της επιστημονικής σκέψης. Όμως από την άλλη, αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα για την σχέση μουσικής και συμπεριφοράς, δίνοντας στους φοιτητές πολλά εργαλεία για την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης. Δικαιώνοντας με τον καλύτερο τρόπο τον Jack Black και τον ρόλο του στο School of Rock.
Για το Rock Overdose,
Comments
